بررسی رابطه بین استقرار نظام حاکمیت شرکتی و مدیریت ریسک در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

استقرار مناسب مکانیزم های حاکمیت شرکتی، که اقدامی اساسی برای استفاده بهینه از منابع، ارتقای پاسخگویی، شفافیت، رعایت انصاف و حقوق همه ذینفعان شرکت هاست منجر به استقرار صحیح سیستم های مدیریتی خواهد شد. هدف از این پژوهش این است که با بررسی رابطه بین عوامل حاکمیت شرکتی با مدیریت ریسک شرکتها با استفاده از مبانی نظری و تئوری های موجود و با کمک داده های آماری نقش و اهمیت استقرار نظام حاکمیت شرکتی در عملکرد شرکتها را مورد بررسی قرار دهیم. در این پژوهش می خواهیم بدانیم که آیا شرکتهایی که از نظر دارا بودن ویژگیهای حاکمیت شرکتی در موقعیت خوبی قرار دارند، از نظر مدیریت ریسک هم در موقعیت خوبی هستند یا نه؟ در این تحقیق به منظور بررسی این مسئله، رابطه استقرار ویژگیهای نظام حاکمیت شرکتی (تمرکز مالکیت، مالکیت نهادی، نفوذ مدیر عامل، دوگانگی وظیفه مدیر عامل، اند ازه هیئت مدیره، استقلال هیئت مدیره) به عنوان متغیر مستقل با مدیریت ریسک شرکتهای جامعه آماری که با سه شاخص (ریسک غیر سیستماتیک، شاخص بتا، نسبت شارپ) سنجیده می شود با استفاده از روش رگرسیون چند متغیره مورد بررسی قرار می گیرد. در خصوص گرداوری داده های مربوط به متغییرهای تحقیق از کتابخانه سازمان بورس اوراق بهادار و گزارش های مالی شرکت های پذیرفته شده در سازمان بورس و نیز اطلاعات و داده های موجود در نرم افزارهای تدبیر پرداز و ره آورد نوین جمع آوری شده است. جامعه آماری مورد مطالعه کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. برای انتخاب نمونه آماری این تحقیق از روش نمونه گیری حذفی استفاده شده است بدین ترتیب که از بین جامعه آماری تحقیق که کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، ملاکهای زیر در نظر گرفته شده است: اول اینکه شرکتهای مورد نظراز شرکتهای سرمایه گذاری و واسطه گری نباشند. دوم اینکه اطلاعات مورد نیاز جهت محاسبه متغیرهای تحقیق در مورد آن شرکتها، در طول دوره تحقیق در دسترس باشد و سوم اینکه شرکتهایی که در معاملات آنها وقفه بیش از 3 ماه نباشد. با توجه به شرایط فوق شرکتهایی که شرایط لازم را دارابودند شامل 62 شرکت می باشد که نمونه آماری تحقیق را تشکیل می دهد. با توجه به نتایج به دست آمده در دوره زمانی چهار ساله می توان به این نتیجه رسید که بین ریسک غیر سیستماتیک , استقرار ویژگی های نظام حاکمیت شرکتی رابطه معناداری وجود دارد. با این پیش شرط که ویژگیهای نظام حاکمیت شرکتی شامل دو معیار درصد اعضای غیرموظف به کل هیت مدیره (استقلال هیئت مدیره ) و دوگانگی وظیفه مدیر عامل باشد. نتایج حاصل از آزمون فرضیات حاکی از این است که ریسک غیر سیتماتیک با متغییر استقلال هیئت مدیره با شیب منفی و با متغییر دوگانگی وظیفه مدیر عامل با شیب مثبت دارای رابطه معنادار می باشد که بیانگر این موضوع است که با افزایش ریسک غیر سیستماتیک، درصد اعضای غیرموظف به کل هیت مدیره کاهش ویافته و نیز در تصدی وظیفه مدیریت عامل در شرکتها دوگانگی بیشتر مشاهده می شود و نیز معناداری رابطه ضریب بتا با چهار متغیرمستقل تمرکز مالکیت ( با شیب منفی )، مالکیت نهادی( با شیب مثبت )، تعداد اعضای هیات مدیره متغیر( با شیب مثبت )، و دوگانگی وظیفه مدیر عامل ( با شیب مثبت ) تایید شد. و نیز نتایج بدست آمده حاکی از این است که نسبت شارپ با پنج متغیرمستقل از بین شش متغییر مستقل تحقیق رابطه معناداری دارد، بدین صورت که با متغییرهای تمرکز مالکیت ( با شیب منفی )، مالکیت نهادی( با شیب مثبت )، درصد اعضای غیرموظف به کل هیت مدیره ( با شیب منفی )، نفوذ مدیر عامل ( با شیب مثبت) و دوگانگی وظیفه مدیر عامل ( با شیب مثبت ) دارای رابطه معنادار می باشد. نتایج حاصل از آزمون فرضیات فرعی بیانگر این موضوع است که فرض صفر این فرضیه رد و در نتیجه وجود رابطه معنادار بین مدیریت ریسک و استقرار وپژگی های نظام حاکمیت شرکتی تایید می شود. بدین معنی که بین اجرای اصول حاکمیت شرکتی رابطه معناداری با مدیریت ریسک دارد. واژه های کلیدی: حاکمیت شرکتی(نظام راهبردی)، مدیر غیر موظف، تمرکز مالکیت، مالکیت نهادی، نفوذ مدیر عامل، دوگانگی وظیفه مدیر عامل، اند ازه هیئت مدیره، استقلال هیئت مدیره، ریسک، مدیریت ریسک، ریسک غیر سیستماتیک، ضریب بتا، نسبت شارپ